(αντιγραφή της κριτικής μου στο goodreads, με δυο λόγια παραπάνω)
Ο μοναδικός λόγος που βάζω τρία αστέρια αντί για δυο είναι η παράθεση της συγκλονιστικής επιστολής των Αθηναίων προς τον Πατριάρχη, όπου τον εκλιπαρούν να άρει τον σε βάρος τους αφορισμό και καταγράφονται με τα μελανότερα χρώματα τα δεινά τους. Μια επιστολή γραμμένη σε βαριά αρχαϊζουσα Ελληνική, που τον 10ο αιώνα είχε πάψει πια να ομιλείται, πλην όμως οι ασυνεπείς (ή προπαγανδιστές) Έλληνες ιστορικοί την τοποθέτησαν... στη τουρκοκρατία.
Από εκεί και έπειτα, το εν λόγω πόνημα απέχει παρασάγγας από το να χαρακτηριστεί επιστημονικό, μιας και από το ύφος και τα γραφόμενα είναι εξαρχής ξεκάθαρο πως δεν γράφτηκε με σκοπό να συνάγει συμπεράσματα από τις δεδομένα, ως είθισται στην επιστήμη, αλλά να βρει δεδομένα που υποστηρίζουν ένα εκ των προτέρων διαμορφωμένο συμπέρασμα.
Και δεν αναφέρομαι στην ανάμειξη Ελλήνων με Σλάβους και Αλβανούς. Αυτή μόνο ηλίθιοι την αρνούνται.
Το επιχείρημα του Φαλλμεραυερ είναι ότι οι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων είχαν εξαλειφθεί σχεδόν ολοκληρωτικά πριν την εγκατάσταση των Σλάβων και αργότερα των Αλβανογενών στη Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα, και ότι οι τελευταίοι έμαθαν Ελληνικά από την εκκλησία. Παρέβλεψε ο κατά τ'άλλα οξυδερκής και διαβασμένος συγγραφέας ότι η Ελληνική που μιλάμε, ούτε γραμματικά, ούτε συντακτικά, αλλά ούτε και λεξιλογικά είναι ίδια με την Ελληνιστική κοινή της εκκλησιας. Η σαθρότητα του επιχειρήματος είναι εμφανής και από το ότι η επαφή με τα γράμματα τους Βυζαντινούς αιώνες ήταν προνόμιο των λίγων, η "πλέμπα" κρατείτο σκοπίμως μακριά από τη μόρφωση, και η πλειοψηφία των ανθρώπων εκείνης της εποχής ήταν αγράμματοι. Κομμάτι δύσκολο να διδάξεις ξένη γλώσσα κάποιον που σκόπιμα κρατάς αγράμματο -και μάλιστα διαφορετική από αυτή των γραπτών κειμένων σου.
Αν ο Μοριας ήταν όντως τόσο ερημωμένος όταν εγκαταστάθηκαν οι Σλάβοι, θα διατηρούντο οι γλώσσες τους παράλληλα με την ελληνιστική κοινή της εκκλησίας, όπως έγινε αργότερα με τους όντως συμπαγώς και μαζικά εγκατασταθέντες σε εν πολλοίς ερημωμένα εδάφη Αρβανίτες, οίτινες διετήρουν τη γλώσσα τους από τον 13ο αιώνα μέχρι τη δεκαετία του '50. Τίποτα τέτοιο δεν μοιάζει να συνέβη με τους Σλάβους. Απορίας άξιο επίσης, πώς και δεν διδάχθηκαν Ελληνικά και οι Σλάβοι της Σερβίας, της Βουλγαρίας, της σημερινής Β. Μακεδονίας, κ.α., όταν αυτά τα εδάφη υπάγοντο στην ίδια Βυζαντινή αυτοκρατορία, με την ίδια εκκλησία και διοίκηση.
Σαν τεκμηρίωση φέρνει και το ότι ούτε στις πρώην σλαβόφωνες περιοχές της Πρωσίας διατηρήθηκαν οι Σλαβικες διάλεκτοι, αλλά βάζει αυτογκολ αναφέροντας τα μέτρα που έλαβαν οι Γερμανοί αυτοκράτορες -που καταδίκαζαν τους Σλαβοφωνους ακόμη και σε θάνατο. Τίποτα τέτοιο δεν κατεγράφη στη Βυζαντινή αυτοκρατορία.
Και για να φτάσει στο συμπέρασμα που θέλει, χρησιμοποιεί πηγές που από το ύφος τους μοιάζουν μεσ'την καταστροφολογία και την υπερβολή. Είναι περίπου σαν να παίρνει ένας ιστορικός τις κραυγές των σημερινών ακροδεξιών φυλλάδων για π.χ. τα τρισεκατομμύρια Πακιστανών που μαζεύτηκαν στην Ευρώπη, για να καταλήξει στο ότι οι Ευρωπαίοι της εποχής του είναι στη πραγματικότητα Πακιστανοί.
Το μοναδικό κάπως ενδιαφέρον επιχείρημα είναι τα Σλαβικά τοπωνύμια του Μορια και ότι τα αρχαία τους ονόματα είχαν ξεχαστεί. Όμως ούτε στη Γερμανία υπήρχαν πολλά τοπωνύμια π.χ. του 6ου αιώνα, που να διατηρήθηκαν μέχρι τον 16ο. Είναι προφανές ότι και οι Γερμανοι εξαλείφθηκαν ολοκληρωτικά και εγκαταστάθηκαν από άσχετους λαούς...
Παρόλα αυτά η όλη προσπάθεια του Φαλλμεραυερ αποτελεί ένα ηχηρό ράπισμα στην "εθνικοφροσύνη" που περιστρέφει την εθνική μας συνείδηση γύρω από λαούς που έζησαν πριν 2.500 χρόνια και τους περιγράφει σαν να ζήσαν χθες, παραβλέποντας τις πληθυσμιακές μετακινήσεις που μεσολάβησαν στο τεράστιο αυτό χρονικό διάστημα από και προς τον Ελλαδικό χώρο, αλλά και τις χαοτικές μεταβολές στις αντιλήψεις και τον τρόπο ζωής.
Το Ελληνικό έθνος όπως το έχουμε υπόψιν σήμερα είχε την εθνογένεσή του γύρω στον 13ο αιώνα, περίπου στην 4η σταυροφορία. Τότε ήταν που οι -ασχέτως απώτερης καταγωγής- κάτοικοι της Ελλάδας άρχισαν να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους όχι μόνο ως ξεχωριστό από τους μωαμεθανούς, αλλά και από τους δυτικούς χριστιανούς. Η εθνικότητα δεν βασίζεται τόσο στη καταγωγή ή ακόμα και τη γλώσσα, αλλά και στο ποιους θεωρούμε ότι έχουμε απέναντί μας.
Οι ελληνοσλαβοαλβανικής καταγωγής πρόγονοί μας του 13ου αιώνα, έγιναν έθνος όταν κατάλαβαν πως έχουν απέναντί τους και την Ανατολή, αλλά και τη Δύση. Εκεί τοποθετείται η εθνογένεση του λαού μας, και όχι στην αρχαία Ελλάδα όπως λανθασμένα πιστεύουμε. Από την αρχαία Ελλάδα αντλούμε ένα ποσοστό της καταγωγής μας και τη γλώσσα μας, όχι όμως και την εθνική μας συνείδηση, τον τρόπο ζωής μας, τα ήθη και τα έθιμά μας, και σίγουρα δεν αντλούμε το σύνολο της καταγωγής μας. Πρέπει να ξεπεράσουμε το κομπλεξ μας με τους αρχαίους Έλληνες, και το πόνημα του Φαλλμεραυερ μπορεί να συνεισφέρει σε αυτό.
