Πέμπτη 28 Μαρτίου 2019

Ο μύθος της φιλελε νοημοσύνης

Είναι γνωστό ότι οι (πάνσοφες) μηχανές φροντιζουν να μας εμφανίζουν διαφημίσεις σχετικές με τα ενδιαφέροντά μας. Συχνά-πυκνά όμως εμφανίζονται πράγματα τα οποία, ναι μεν θα μας ενδιέφεραν, αλλά όχι με την έννοια που φαντάζονταν οι διαφημιστές.

Έτσι και σε εμένα εμφανίστηκε στις διαφημίσεις αυτό το μνημείο Βλακείας, σχετικό με το "μύθο του Σκανδιναβικού θαύματος". Αφήνω κατά μέρους τις εισαγωγές και προβαίνω σε μερικές παρατηρήσεις γύρω από τα καταγέλαστα γραφόμενα.

Ανάμεσα στο 1870 και το 1936 η Σουηδία απολάμβανε την υψηλότερη ανάπτυξη στον βιομηχανικό κόσμο. Το 2008 μετά το πείραμα του τρίτου δρόμου βρισκόταν στην δέκατη τρίτη θέση. 
Correlation is not causation, που λένε και οι φίλοι μας τα αμερικανά. Πέραν του ότι το ότι συνέβη μετά το πείραμα του τρίτου δρόμου δεν αποδεικνύει καμία αιτιακή συσχέτιση, η καταγέλαστη αυτή "ανάλυση" του χαβαλέ παραβλέπει τις χίλιες μύριες περιπτώσεις οικονομιών χωρίς μεγάλη κρατική παρέμβαση που βρέθηκαν πολλές θέσεις πιο κάτω στον αντίστοιχο πίνακα, και τα εν γένει σκαμπανεβάσματα σε αυτές τις λίστες. 


Ταυτόχρονα η Σουηδία ήταν το 1975 η τέταρτη πιο πλούσια χώρα στον κόσμο, φτάνοντας στα μέσα του 1990 έπεσε στην δέκατη τρίτη θέση.
Ο συμπαθέστατος διαφημιστής του εν λόγω χαρτόπακου "ξεχνάει" ότι οι δείκτες που αφορούν στο πόσο πλούσια είναι μια χώρα μετράνε τα κέρδη των... ήδη φραγκάτων, και όχι του απλού λαού. Ως χαρακτηριστικότερο παράδειγμα θα αναφέρω τη Τουρκία του 2010, που θεωρείτο (και ήτο) ένα ζάμπλουτο κράτος, πλην όμως με φτωχότατους κατοίκους. Οι δείκτες κρατικού πλούτου δεν αντικατοπτρίζουν το βιωτικό επίπεδο του λαού. Απολύτως αδιαφορότατο αν έπεσε μερικές θέσεις στα χαρτιά, όταν στη πραγματική οικονομία ο κόσμος ήταν πιο άνετος απ'ό,τι πριν. 


Ο ρυθμός δημιουργίας επιχειρήσεων στη διάρκεια της εποχής του τρίτου δρόμου ήταν τρομακτικά μικρός. Το 2004, 38 από τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες της Σουηδίας είχαν ξεκινήσει ως ιδιωτικές εγχώριες επιχειρήσεις. Από αυτές τις εταιρείες μόνο δύο δημιουργήθηκαν μετά το 1970. 
Τα επίπεδα βλακείας εδώ καταντούν εξοργιστικά. Είναι παγκοίνως γνωστό ότι απαξ και μια χούφτα μεγάλων εταιρειών "εδραιωθεί" σε μια οικονομία είναι απίστευτα δύσκολο να αναδειχθούν και άλλες, και συνήθως θέμα τύχης. Δείτε, για παράδειγμα, τα αυτοκίνητα. Πόσο πιθανό είναι μια νέα μάρκα -άσχετη με τις ήδη υπάρχουσες και όχι θυγατρική τους- να ανταγωνιστεί τις καλά εδραιωμένες π.χ. Porsche και Hyundai; Αν μαζευτούμε 100 νοματαίοι και ανοίξουμε εργοστάσιο αυτοκινήτων, ακόμα και επενδύοντας εκατομμύρια, θα υπάρξει κανένας που θα ψωνίσει το δικό μας αντί μιας Mercedes; Δεν είναι λογικό να μην μπαίνουν εύκολα νέες εταιρείες στις λίστες των μεγάλων εταιρειών -ειδικά στις καπιταλιστικές οικονομίες;


Δεν έχω διαβάσει το καθ'αυτό βιβλίο (κάτι που φυσικότατα και θα κάνω όταν ευκαιρήσω, μόνο και μόνο για να αισθανθώ ανώτερος από τους εγκεφαλικά ανάπηρους που παίρνουν αυτές τις αστειότητες στα σοβαρά), αλλά η σύνοψή του υπεραρκεί για να καταλάβει κάποιος τι είδους "φρούτο" είναι. Αν αναλογιστούμε μάλιστα ότι στη διαφήμιση αναφέρονται τα πιο "αδιάσειστα" επιχειρήματα του βιβλίου, για να πειστούν οι όποιο ενδιαφερόμενοι ότι όντως αποδομεί τη πραγματικότητα που βαφτίζει μύθο, μπορείτε να φανταστείτε τι επιπέδου και γραμμής επιχειρηματολογίας θα είναι τα άλλα.

Μετά από αυτή την αστειότητα επιβάλλεται να δημοσιευθεί και ένα αντίστοιχο βιβλίο με το μύθο της φιλελέ νοημοσύνης.

Φίλτατοι φιλελεδες, οι καλύτεροι εξ'υμών είναι οι ανευφυείς. Οι άλλοι -οι χειρότεροι- είναι εκείνοι που γράφουν αυτά τα "βιβλία" (δεν είναι βιβλίο ο κάθε χαρτόπακος) για να χειροκροτάνε οι πρώτοι. 

Σάββατο 9 Μαρτίου 2019

Τα παραμύθια των "αρχόντων" τότε και τώρα

Κάποτε οι άρχοντες δικαιολογούσαν την εξουσία τους επικαλούμενοι καταγωγή από θεούς και ήρωες. Ο Φαραώ όφειλε την εξουσία του στην ένδοξη/θεόσταλτη καταγωγή του, και οι υποτελείς του ήταν υποτελείς από την ταπεινή/όχι-τόσο-θεόσταλτη δική τους καταγωγή. Οι Ινδοί ηγεμόνες την όφειλαν επίσης στην ένδοξη/θεόσταλτη καταγωγή τους, μα και στο "πεπρωμένο" τους -ήταν το "κάρμα" τους να είναι άρχοντες και ήταν το "κάρμα" των υποτελών να είναι υποτελείς.

Αργότερα, και επειδή η καταγωγή ήταν εύκολα αμφισβητήσιμη, οι άρχοντες δικαιολογούσαν την εξουσία τους επειδή ήταν κοντά στο "Θεό". Ο Βυζαντινός Αυτοκράτωρ ήταν ο επίλεκτος του Θεού, όπως και οι βασιλείς της Αγγλίας. Ο Πάπας μιλούσε με το Θεό αυτοπροσώπως και τα λόγια του ήταν οι εντολές του Πατρός. Ο μεγαλογαιοκτήμονας ήταν και αυτός κοντά στον Κύριο. Εσύ, ο υποτελής, ζούσες στη μιζέρια επειδή ήσουν "αμαρτωλός", και "όχι αρκετά πιστός".

Οι άρχοντες σήμερα δεν είναι πολιτικοί ηγεμόνες αλλά οικονομικοί γίγαντες που κυβερνούν απ'τα παρασκήνια. Τραπεζίτες. Μεγαλοβιομήχανοι. Εφοπλιστές. Επενδυτές. Επιχειρηματίες. Οι πάσης φύσεως φραγκάτοι και προγουλιαστοί. Σε αυτή τη σύγχρονη φεουδαρχία -όπου ο εργαζόμενος δουλεύει από το πρωί μέχρι το βράδυ αντί πινακιου φακης σαν μεσαιωνικός δουλοπάροικος-, τη θέση των γαιοκτημόνων την έχουν άλλοι, μικρότεροι άρχοντες, που με την εύνοια των μεγαλοκαρχαριών και του νόμου εξαγοράζουν το μόχθο του εργαζόμενου με εκβιαστικά διλήμματα.

Σήμερα, μετά το διαφωτισμό και την επισφαλή θέση των θρησκειών, οι άρχοντες -μικροί και μεγάλοι- δικαιολογούν την εξουσία τους με την... εργατικότητα και την... εξυπνάδα τους. Το ότι είναι ψηλά οφείλεται στο πολύ υψηλό IQ που έχουν. Στο ότι δούλεψαν σκληρά και επίμονα, και έχτισαν την αυτοκρατορία τους με τον τίμιο ιδρώτα τους. Στο ότι είχαν αληθινή θέληση και πίστεψαν στον εαυτό τους. Εσύ είσαι φτωχός επειδή είσαι ηλίθιος, επειδή είσαι τεμπέλης και κοπρόσκυλο, και επειδή σου λείπει το "πνεύμα αποταμίευσης".

Στα παραμύθια των αρχόντων, τότε και τώρα, υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: αυτοί έτσι γεννήθηκαν και έτσι θα μείνουν, και εσύ επίσης έτσι γεννήθηκες και έτσι θα μείνεις. Είναι η φύση σου να είσαι από κάτω, και η φύση τους να σε καβαλάνε. Γι'αυτό και πρέπει να το υπομείνεις καρτερικά. Και έτσι να ζουν αυτοί καλά και εμείς χειρότερα.

Πόσο ξεφτιλισμένοι οι καιροί που οι γνωριμίες βαφτίζονται "εργατικότητα", η καθαρή τύχη "ιδρώτας", η πονηριά "ευφυΐα", η παρανομία "θέληση", και η εκμετάλλευση των άλλων "πνεύμα αποταμίευσης".