Ακολουθεί μεταμεσονύκτιο ποστ με μακροπερίοδο λόγο.
Δεν είναι απαραίτητο να συμφωνήσετε στο ότι είναι από τα ωραιότερα Ελληνικά τραγούδια. Αρκεί που είναι.
Σε παλαιοκοπίτικη ερμηνεία χωρικών της Αρκαδίας, περίπου έτσι ακούγονταν τα δημοτικά σε Μοριά και Ρούμελη (αν και με μπολικη διαφοροποίηση) για κάπου έναν αιώνα. Από τα μισα του 1800, που το κλαρίνο αντικατέστησε τη φλογέρα του βοσκού και τους ζουρνάδες, και μέχρι την επικράτηση του σκυλέ/τσιγγανέ νεοδημοτικού που έχουμε σήμερα στα πανηγύρια. Πονεμένη ιστορία... Αλλά άσχετη με το παρόν ποστ.
Πώς προέκυψε αυτό το τραγούδι;
Πουθενά δεν υπάρχει παρθενογέννεση, και ειδικά στη δημοτική μουσική. Η δημοτική μουσική μου θυμίζει λίγο το open source λογισμικό: κάποιος γράφει μια αρχική εκδοχή, και μια συλλογικότητα χιλιάδων άλλων δημιουργών το αναπροσαρμόζει και το βελτιώνει σε βαθμό που γίνεται αγνώριστο. Με τη διαφορά βέβαια πως στο open source λογισμικό συνήθως (συχνά τέλος πάντων) ξέρουμε ποιος είχε την αρχική ιδέα, ενώ στο δημοτικό τραγούδι τα ονόματα χάνονται στα βάθη των δεκαετιών ή των αιώνων.
Η μελωδία του εν λόγω μου ήταν αρκετά οικεία όταν το άκουσα.
Μου πήρε κάμποση ώρα να κάνω το κλικ.
Το τραγούδι πατάει στην ίδια μελωδία με το ρκ κρκ αργαλjινë:
Αμφότερα τραγουδήθηκαν στον Μοριά. Γενικά, οι ενδείξεις συγκλινουν στο ότι η μελωδία προήλθε από την Αρβανίτικη version:
1. Τυπικά, τα Ελληνικά τραγούδια ήταν γραμμένα σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο. Η μελωδία εδώ πολύ δύσκολα πηγαίνει με ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο.
2. Ο Νταρας, οπου τραγουδήθηκε η Ελληνική βερσιον, ήταν ανάμειχτο χωριό Ελληνόφωνων και Αλβανόφωνων, οπότε μπορεί οι δεύτεροι να "πέρασαν" τη μελωδία στους πρώτους.
Από την άλλη, άλλες εκδοχές του ρκ κρκ αργαλιν, έχουν αρκετά έως τελείως διαφορετική μελωδία:
Ποιος πρωτοτραγούδησε σε αυτή τη μελωδία; Γραικος για Αρμπερόρης;
Μικρή σημασία έχει. Αυτά τα σκεπάζει ο χρόνος.
Εξάλλου, μετά από τόση ανέμειξη με Έλληνες και τόση συμμετοχή σε πολέμους υπέρ της Ελλάδας, οι Αρβανίτες αποτελούν κεφάλαιο της Ελληνικής ιστορίας και παράδοσης άσχετα από την απώτερη Αλβανική καταγωγή τους.
Τα λόγια όμως..
Τα λόγια είναι σχεδόν ακριβώς ίδια με ενός θρακιωτικου τραγουδιού, που να ναι καλά ο γουγλης που το βρήκα.
Τι φάση, ωρε λεβέντες; Τι δουλειά έχουν τα λόγια ενός θρακιώτικου τραγουδιού στην ορεινή Πελοπόννησο; Ποιος τα μετέφερε εκεί;
Ή μήπως συνέβη το αντίστροφο; Κάποιος Μωραϊτης (ίσως και Νταραίος!) να κατέληξε στη Θράκη, και εκεί να υιοθετήθηκε το τραγούδι του από τους ντόπιους με δική τους μελωδία;
Ας ασχοληθούν οι λαογράφοι με αυτά.
