Φαν φακτς που αν τα καταλαβαίναμε όλοι και δρούσαμε ανάλογα, ο κόσμος θα γινόταν πολύ καλύτερος.
1. Άρχων και αρχόμενος δεν έχουν ίδια συμφέροντα.
Σαν μεμονωμένη πρόταση μοιάζει κάτι αυτονόητο, αλλά ελάχιστοι πάνε ένα βήμα παραπέρα. Το ότι ο Αιγύπτιος Φαραώ δεν είχε ίδια συμφέροντα με τον σκλάβο του, όπως δεν είχε και ο μεσαιωνικός βασιλιάς με τον δουλοπάροικο, ή ο εκάστοτε "δημοκρατικά" εκλεγμένος πρωθυπουργός με το πόπολο, είναι κάτι που το καταλαβαίνει στη κυριολεξία οποιοσδήποτε.
Πόσοι όμως αντιλαμβάνονται ως άμεση απόρροια αυτού του γεγονότος το ότι η νομοθεσία, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της άρχουσας τάξης από την ίδια την άρχουσα τάξη, προστατεύει συμφέροντα αντίθετα από αυτά του λαού; Ότι αφού ο εξουσιαστής και ο εξουσιαζόμενος έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα, ο στρατιώτης και ο αστυνόμος που υπακούνε εντολές από τον πρώτο βρίσκονται στην αντίπερα όχθη από τον δεύτερο;
Σίγουρα κανένας από τους "πρώτιστη υποχρέωση του πολίτη είναι να υπακούει το νόμο", όπως κανένας από τους υμνητές των σωμάτων ασφαλείας (θυμηθείτε τους ηλίθιους του 'blue lives matter'), ή τους "ένας Παπαδόπουλος μας χρειάζεται". Τα εκλογικά αποτελέσματα θα ήταν πολύ διαφορετικά αν ο μέσος κυρ-Παντελής πραγματικά αντιλαμβανόταν τις λογικές συνέπειες του αυτονόητου αυτού ισχυρισμού.
Εδώ βέβαια να σημειωθεί πως οι πολιτικές πεποιθήσεις είναι σε μεγάλο βαθμό θέμα προσωπικότητας. Βάζω στοίχημα ότι αν οι "ζήτω-τα-σώματα-ασφαλείας" ζούσαν π.χ. στη τουρκοκρατία, θα έσπευδαν να καταδείξουν στους γενίτσαρους πού κρύβεται "αυτός ο λήσταρχος των βουνών ο Κολοκοτρώνης". Κάποιοι θέλουν να βλέπουν κεφάλια σκυμμένα, και μισούν όσους τα υψώνουν.
2. Το νομικό σύστημα είναι μια τεράστια απάτη.
Οι νομικοί το ξέρουν καλύτερα από όλους αυτό, και κανένας δεν θα διαφωνούσε με τον ισχυρισμό.
Ακόμα και αν κάποιος διαβάσει όλη τη νομοθεσία, ελάχιστη έως καμία αξία υπάρχει σε κάτι τέτοιο, μιας και η ουσία και η πεμπτουσία του Νόμου είναι οι ερμηνείες του -αυτό που στην Ελλάδα ονομάζουμε νομολογία. Μια ερμηνεία του Αρειου Παγου, ή μια γνωμοδότηση νομικολόγου, αρκούν για να ανατρέψουν ακόμα και άρθρα του ίδιου του Συντάγματος, κάνοντάς τα να δείχνουν πως εννοούν το ακριβώς αντίθετο από αυτό που φαίνεται.
Οι χίλιες μύριες ερμηνείες των νόμων έχουν τα γνωστά τραγελαφικά αποτελέσματα του να καταδικάζονται σε εξοντωτικές ποινές άτομα που στην ουσία δεν πείραξαν ποτέ κανέναν (θυμηθείτε π.χ. την 10ετη κάθειρξη της καθαρίστριας που πλαστογράφησε μια τάξη του δημοτικού), την ίδια ώρα που πολιτικοί και επιχειρηματίες με άμεση ανάμειξη σε σκάνδαλα εκατοντάδων εκατομμυρίων παίρνουν αστείες ποινές (π.χ. υπόθεση Energa) ή και κυκλοφορούν ελεύθεροι και ατιμώρητοι λόγω "τεχνικών" προβλημάτων με τη ποινική διαδικασία (π.χ. Χριστοφοράκος)
Δεν θα υπήρχε καμία υπερβολή στο να ισχυριστούμε πως ο νόμος δεν είναι παρά η λίστα των "Θέλω" των εκάστοτε ισχυρών, κομμένος και ραμμένος από τους ίδιους στα δικά τους μέτρα και ανάλογα με τις συγκυρίες. Δεδομένου αυτού όμως, το νομικό σύστημα δεν είναι παρά μια τεράστια απάτη.
Ως εκ τούτου, το "νομιμόφρων" είναι συνώνυμο του "άφρων", και είναι πραγματικά τραγικό που υπάρχουν άνθρωποι που χρησιμοποιούν την νομιμοφροσύνη ως μέτρο ηθικής.
3. Δεν σου έδωσαν δουλειά τα αφεντικά και οι επενδυτάδες, αλλά η ζήτηση.
Αυτό είναι λιγότερο κοινοτοπο από τα προηγούμενα, αλλά έχει τεράστια αξία να το καταλάβουμε σήμερα, που βομβαρδιζόμαστε πανταχόθεν από προπαγάνδα που μας παρουσιάζει τους "επιχειρηματίες" και τους "επενδυτές" ως τους τρισμέγιστους μεσσίες και σωτήρες μας, που ούτε λίγο ούτε πολύ τους χρωστάμε τα πάντα.
Όμως όταν δεν υπάρχει ζήτηση για ψωμί, κανένας "επιχειρηματίας" ή "επενδυτής" δεν μπορεί να δώσει δουλειά σε φούρναρη. Άρα ο φούρναρης δεν χρωστάει τη δουλειά του σε κανέναν απ'τους δυο. Τη χρωστάει αποκλειστικότατα και εξ'ολοκλήρου στη ζήτηση για ψωμί. Ο επενδυτής και ο επιχειρηματίας, όχι μόνο δεν είναι αυτοί που του έδωσαν δουλειά, αλλά είναι αυτοί που στερούν μια δεύτερη θέση εργασίας από έναν άλλον φούρναρη βάζοντας τον πρώτο να δουλεύει για δυο άτομα μαζί. Και όχι μόνο δεν του "δίνουν να φάει", αλλά απεναντίας είναι ο ίδιος ο φούρναρης που τρέφει αυτούς, μιας και εξ'ορισμού παίρνει μόνο ένα κλάσμα όσων αποφέρει η δουλειά του στο μαγαζί. Ο εξοπλισμός που δήθεν "παρέχει" ο επενδυτής/επιχειρηματίας στον φούρναρη για να δουλέψει, σχεδιάστηκε από επιστήμονες και μηχανικούς και κατασκευάστηκε από άλλους εργάτες, οι οποίοι με τη σειρά τους είχαν έναν εκμεταλλευτή που πούλησε στον ιδιοκτήτη του φούρνου τον εξοπλισμό σε μια κατά πάσα πιθανότητα αυθαίρετα υψηλή τιμή.
Εν ολίγοις, δεν χρωστάμε στη κυριολεξία τίποτα στα αφεντικά και τους επενδυτές, και είναι τουλάχιστον αστείο να πιστεύουμε πως οι δουλειές μας υπάρχουν χάρη σε αυτούς. Τις δουλειές τις δημιουργεί η ζήτηση από μέρους του κόσμου. Τον εξοπλισμό για αυτές τις δουλειές τον δημιουργούν ομάδες εξειδικευμένων τεχνικών και εργατών. Οι καπιταλιστές είναι, όπως πολύ λακωνικά και εύγλωττα το έθεσε ο Μαρξιστής οικονομολόγος Richard Wollf, "costly, unnecessary middlemen inserted between groups of real workers".
4. Όταν έχεις μηδέν ευρώ, και παίρνεις δάνειο 50.000, δεν έχεις 50.000 ευρώ, αλλά -50.000 .
Ο ισχυρισμός αυτός δεν είναι τόσο αυτονόητος όσο μοιάζει, καθώς όσοι δανείζονται ένα ποσό Χ ευρώ, σε ψυχολογικό επίπεδο αντιλαμβάνονται ότι τελικά πήραν όντως Χ ευρώ, αντί για -Χ. Αν ίσχυε οτιδήποτε άλλο, κάθε δάνειο θα γινόταν αντιληπτό ως οικονομική σφαλιάρα, ως απώλεια και καταστροφή, και οι δανειολήπτες θα οδύρονταν για τη συμφορά που τους βρήκε που χρειάστηκε να πάρουν δάνειο.
Μα καλά, θα μου πείτε, τι σχέση έχει αυτό με τα πολιτικά; Πώς σχετίζεται έστω και πλαγίως με τους δεξιούς και τους αριστερούς, με τους φιλελεύθερους και τους αναρχοκομμουνιστές, και τις εκλογές;
Σχετίζεται αμεσότατα, γιατί αν λάβουμε υπόψιν το πόσα χρωστάει ο μέσος δυτικός σε δάνεια που ήταν πρακτικά αναγκασμένος να πάρει* , βρισκόμαστε αντιμέτωποι προ μιας θλιβερής πραγματικότητος: μόνο μια πολύ μειοψηφία ευνοημένων έχει στα αλήθεια θετικό προϋπολογισμό. Οι υπόλοιποι έχουμε -50.000 και -100.000 ευρώ.
Η επίσημη προπαγάνδα μας θέλει να έχουμε γίνει όλοι πλουσιότεροι από πριν έναν αιώνα, επειδή οι μισθοί μας έχουν μεγάλη ονομαστική αξία και επειδή έχουμε σμαρτφον και πολυτέλειες που οι παλιοί δεν μπορούσαν ούτε να ονειρευτούν. Οποία "τεράστια επιτυχία" του καπιταλισμού και των αγορών... Όμως αυτού του είδους οι "αναλύσεις", "ξεχνούν" τα υπέρογκα ποσά που χρωστάνε οι περισότεροι Ευρωπαίοι για το σπίτι τους, τη μικρή τους επιχείρηση, και το σμαρτφον τους -για να μην αναφερθούμε στους Αμερικάνους, οι οποίοι χρωστούν και για τις σπουδές τους καθώς και για τυχόν πρόβλημα υγείας που είχαν. Αν αυτά τα χρέη ληφθούν υπόψιν, οι εργάτες και οι μικρομεσαίοι είμαστε φτωχότεροι από ποτέ, μιας και ουδέποτε στην ιστορία είχαμε προϋπολογισμό μειον δεκάδων/εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ.
Ασφαλώς και αυτονοήτως, το ίδιο ισχύει και για πολλές από τις μεγάλες επιχειρήσεις, όμως εδώ υπάρχουν ορισμένες διαφορές. Οι μεγαλοεπιχειρηματίες εκμεταλλεύονται τα πολλαπλά παραθυράκια του νόμου και κρύβονται πίσω από νομικά πρόσωπα, ώστε ακόμα και αν χρεοκωπήσουν οι επιχειρήσεις τους οι ίδιοι θα βγουν λίγο-πολύ αλώβητοι από τη χρεοκωπία. Για να μην αναφερθούμε στο ότι ξέρουν τα κατάλληλα άτομα ώστε να διαγράψουν τα χρέη τους, ή να τα εναποθέσουν τελικά στο δημόσιο (θυμηθείτε π.χ. τις αναδιαρθρώσεις των τραπεζών με τα λεφτά μας).
Συνολικά, με την εξαίρεση των τραπεζιτών και των μεγαλοεπιχειρηματιών, οι περισσότεροι δουλεύουμε από το πρωί μέχρι το βράδυ και έχουμε αρνητικό προϋπολογισμό.
Υπάρχει κάτι θεμελιωδώς λάθος σε ένα σύστημα στο οποίο οι περισσότεροι έχουμε αρνητικό προϋπολογισμό.
5. Οι οικονομικοί δείκτες αντικατοπτρίζουν τα κέρδη των μεγαλοεπιχειρηματιών, και όχι το επίπεδο διαβίωσής σου.
Οι οικονομικοί δείκτες της Κίνας είναι από τους καλύτερους στον πλανήτη. Πόσοι όμως θα ισχυρίζονταν ότι θέλουν να ζήσουν εκεί, ή ότι θα ήθελαν η χώρα τους να έχει ίδιες συνθήκες διαβίωσης και εργασιακό περιβάλλον; Με εξαίρεση τη περίπτωση που κάποιος δραστηριοποιείται επιχειρηματικά εκεί, η Κίνα είναι μια απέραντη δυστοπία, ένας βόθρος υπερεκμετάλλευσης των εργατών, οι οποίοι ζουν σε μικρά δωματιάκια, σε τερατώδεις λαβυρίνθους από μπετόν δουλεύοντας σε συνθήκες γαλέρας για μερικές ψωροδεκάρες.
Οι οικονομικοί δείκτες είναι σχεδιασμένοι για να δείχνουν στους επιχειρηματίες και επενδυτές ποιες είναι οι καλύτερες χώρες για την επιχειρηματική τους δραστηριότητα, και είναι προσαρμοσμένοι στις δικές τους ανάγκες και τα δικά τους "θέλω". Δεν υπάρχει ούτε ένας δείκτης οικονομικής ανάπτυξης που δεν θα εκτοξευόταν αν κάθε μέρα δουλεύαμε τέσσερις ώρες παραπάνω χωρίς να τις πληρωνόμαστε.
Κάτι που με τη σειρά του σημαίνει πως πρέπει να υπολείπεται φαιάς ουσίας κάποιος που χαίρεται για τους ανοδικούς δείκτες του χρηματιστηρίου χωρίς να είναι επιχειρηματίας ή μέτοχος σε εταιρείες, μιας και το χρηματιστήριο, όπως και αυτό που ονομάζεται "εθνική οικονομία", πηγαίνει καλά μόνο όταν μασαμπουκιάζουν καλύτερα οι ήδη χορτασμένοι.
Ενδεικτικά θα αναφέρουμε πως οι φίλοι μας οι Αμερικάνοι χρησιμοποιούν τους όρους "Wall Street" για την οικονομία των μετόχων και των μεγάλων εταιρειών, και "Main Street" για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και τον απλό κόσμο. Το γεγονός ότι χρησιμοποιούνται ξεχωριστοί όροι για αυτούς τους δυο οικονομικούς κόσμους λέει από μόνο του ό,τι χρειάζεται να ξέρουμε για την οικονομία: άλλο τα κέρδη τους, και άλλο τα κέρδη μας. Υπάρχουν μάλιστα μελέτες που δείχνουν πως όταν τα πράγματα πηγαίνουν καλά στη Wall Street, δεν πάνε καλά στη Main Street, και αντίστροφα.
Η κρίση των τελευταίων μηνών με τον κορονοιό τεκμηριώνει πληρέστατα αυτές τις μελέτες, γιατί παρόλο που η κατανάλωση και η παραγωγή μειώθηκαν δραματικά, τα κέρδη των δισεκατομμυριούχων αυξήθηκαν θεαματικά. Υπάρχει κάτι άλλο να πούμε;